Υπέρ των επιχειρημάτων των τραπεζών αποφάνθηκε με μεγάλη πλειοψηφία η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου σχετικά με το θέμα των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο. Οι ανώτατοι δικαστές, παρά την αντίθετη εισήγηση, προχώρησαν στην απόρριψη του αιτήματος αναίρεσης δανειολήπτριας σε ελβετικό φράγκο, η οποία ζητούσε να κριθεί ως καταχρηστικός ο όρος που προέβλεπε την αποπληρωμή των δανείων βάσει της τρέχουσας συναλλαγματικής ισοτιμίας με το ευρώ.
Σύμφωνα με την 4/2019 απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που δημοσιεύτηκε σήμερα, ο επίμαχος
όρος είναι δηλωτικός και δεν υπόκειται σε έλεγχο καταχρηστικότητας.
Η απόφαση είναι καθοριστική κυρίως γιατί φαίνεται να υιοθετεί την άποψη των τραπεζών και να αφαιρεί το δικαίωμα των δανειοληπτών να ζητήσουν τον επανακαθορισμό των δόσεων τους στην αρχική ισοτιμία ελβετικού φράγκου και ευρώ. Η δικαίωση των τραπεζών και η απόρριψη των επιχειρημάτων των δανειοληπτών περιορίζει – αλλά δεν εξαλείφει– τις ελπίδες τους για ελάφρυνση ως προς τα δάνειά τους.
Η εισήγηση
Η υπόθεση αφορά αίτηση δανειολήπτριας για αναίρεση απόφασης του Εφετείου Θεσσαλονίκης που ήταν σε βάρος της. Έχοντας πάρει το 2007 δάνειο ύψους 243.225 ελβετικών φράγκων (150.000 ευρώ), η δανειολήπτρια βρέθηκε το 2015 μετά τις αλλαγές στην ισοτιμία ευρώ και φράγκου να οφείλει στην τράπεζα 239.041 ευρώ. Η δανειολήπτρια ζήτησε από τον Άρειο Πάγο να κρίνει καταρχάς άκυρο ως καταχρηστικό τον όρο της δανειακής σύμβασης σε ξένο νόμισμα (ελβετικό φράγκο) με ρήτρα αποπληρωμής είτε στο ξένο νόμισμα είτε σε ευρώ, με βάση την ισοτιμία αυτού προς το ξένο νόμισμα κατά τον χρόνο πληρωμής. Επίσης, ζητεί να αναγνωριστεί ως μόνη ισχύουσα ρήτρα μετατροπής σε ευρώ του οφειλομένου στο ξένο νόμισμα ποσού η συναλλαγματική ισοτιμία των δύο νομισμάτων που ίσχυε κατά τον χρόνο εκταμιεύσεως του ποσού που χορηγήθηκε από την τράπεζα.
Στην εισήγησή του, κατά τη συζήτηση της υπόθεσης στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ο αντεισαγγελέας του Ανωτάτου Δικαστηρίου Ιωάννης Αγγελής ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση αναίρεσης της δανειολήπτριας με ένα σκεπτικό που αν γίνει δεκτό από την πλειοψηφία των ανωτάτων δικαστών, θα ανοίξει τον δρόμο για δικαίωση χιλιάδων δανειοληπτών σε ελβετικών φράγκο.
Αναπτύσσοντας το σκεπτικό της εισήγησής του προς την Ολομέλεια, ο κ. Αγγελής επικαλέστηκε την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, οι τράπεζες πρέπει να παρέχουν στους δανειολήπτες επαρκή ενημέρωση ώστε να μπορούν να παίρνουν ορθές αποφάσεις, ιδίως όταν πρόκειται για δάνεια σε συνάλλαγμα, όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος σοβαρής υποτίμησης του εγχώριου έναντι του ξένου νομίσματος. Επίσης, σύμφωνα με την ίδια απόφαση, η τράπεζα πρέπει να εκθέτει στους δανειολήπτες τις δυνητικές διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών και τους κινδύνους που ενέχει η σύναψη δανείου σε ξένο νόμισμα. Και αυτό προκειμένου εκείνοι να έχουν πράγματι την ευκαιρία να λάβουν γνώση όλων των ρητρών της σύμβασης.
Προάγγελος
Η απόφαση της ολομέλειας είναι πιθανόν ενδεικτική για την τύχη της συλλογικής αγωγής που θα συζητηθεί επίσης στην ολομέλεια στις 20 Μαΐου, από την οποία θα κριθεί συνολικά το θέμα της καταχρηστικότητας των όρων των επίμαχων συμβάσεων. Η υπόθεση αφορά περίπου 65.000 - 70.000 δανειολήπτες, που έχουν λάβει δάνεια ονομαστικής αξίας περί τα 7 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται πως τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο είχαν κυριαρχήσει την περίοδο 2006-2009, όταν η ισοτιμία ευρώ/φράγκου ήταν ανοδική και συγκεκριμένα μεταξύ 1,55-1,65.
Να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα πολλά πρωτοδικεία και εφετεία στη χώρα επί αγωγών δανειοληπτών έχουν εκδώσει αποφάσεις αναστολής και αναμένουν τι θα κρίνει η ολομέλεια για να βγάλουν την οριστική απόφαση.
